Leren van….. Marloes Oude Breuil, CEO Verwater Group

Hoe belandt een vrouw uit Twente in een mannenwereld als de Rotterdamse haven?
“Een toenmalige cliënt van mij in private equity werd in 2014 eigenaar van de Verwater Groep. Er lagen veel dossiers, waaronder het doorvoeren van een herstructurering. Daarvoor vroegen ze onder anderen mij, in de rol van ‘General Counsel’. Een spannende stap. Maar na meer dan 16 jaar advocatuur werd ik er stiekem ook heel blij van om samen met mijn gezin in het diepe te springen. De uitdaging trok mij: Rotterdam, de haven, industrie en metaal. En dus zijn wij verhuisd naar Oostvoorne en ben ik begonnen. Met veel focus en zonder te oordelen. Dat vind ik heel belangrijk.”

Waarom vind je dat belangrijk?
“Als je ergens nieuw bent, moet je in elk geval de eerste zes maanden niet oordelen. Een mens oordeelt snel en houdt in de kern niet van verandering. Maar in het begin is alles nieuw en ben je nog geen onderdeel van het geheel. Dat maakt het wellicht minder leuk. Je moet een bedrijf rustig leren kennen. Hoe het is ontstaan, de achtergronden, de mensen, hoe ‘de plattegrond’ eruitziet en waarvoor het bedrijf staat. Het eerste halfjaar kun je je ook nog veel permitteren. Als je die eerste periode niet goed gebruikt, zeggen mensen na een jaar: ‘Weet je dat nou nog niet?’ Ik heb daarom met veel mensen meegelopen en gesproken. Ik ben altijd geïnteresseerd in mensen, observeer en voel veel. Wat drijft ze? Na een jaar had ik al veel meer feeling.”

Inmiddels ben je anderhalf jaar CEO. Hoe ben je dat geworden?
“Er werd begonnen met een zoektocht, waarin ik werd betrokken als toekomstige collega. Ik wil niemand tekortdoen, maar er kwamen veel typische kandidaten voorbij. Man, groot, zware stem en bekend in de industrie. Dan werd gezegd: ‘Er komt wel iemand binnen. Hij heeft een typisch CEO voorkomen’. Ik breng het met wat humor, want wat is een typisch CEO voorkomen? We hebben daar destijds veel over gesproken. Ik miste diversiteit. En we moesten bij Verwater veel oplossen. Voor mij zijn zaken als inhoud, details en verbinding met mensen essentieel.

Ik voelde tijdens de werving een enorme drive en ambitie opkomen; als iemand het zou moeten worden, dan was ik het. En toch vond ik het spannend, want ik voldeed strikt genomen niet aan het profiel en kom van origine niet uit de branche. Uiteindelijk dacht ik: ‘Kan mij het schelen, ik spring opnieuw in het diepe’. Ik heb gebeld, gezegd dat ik CEO wilde worden, maar wel wilde meedoen aan de hele selectieprocedure, zodat zij konden kiezen. Een week later belden ze dat ik het was geworden en het nieuwe pand mocht openen.”

Vervolgens lag er een flinke opgave. Het bedrijf moest herstellen van 2021, een zwaar jaar. Hoe doe je dat?
“Je moet de middelen die je hebt optimaliseren en heel kort op de bal spelen. Ik ben een ras-optimist, gepassioneerd en geloof sterk in ‘kunnen en doen’. Door focus aan te brengen en alle energie uit mensen samen te kanaliseren, maken we van een muur een deur. Er is altijd een weg om ergens te komen, als je maar ècht wilt, de mogelijkheden ziet en voelt en niet loslaat. Dat vraagt om kracht, discipline, energie, passie, drive en volharding.

Tegelijkertijd is het belangrijk om urgentie en focus te creëren en het vertrouwen van mensen te krijgen door oprecht te luisteren en te vertellen. Door verbinding te maken en elkaar te leren kennen. Door aardig te zijn, zonder vrijblijvendheid te willen accepteren. Vast te houden aan je eigen kernwaarden. Ook helpt het om een lage drempel te hebben voor iedereen binnen de organisatie. Ze moeten je weten te vinden. Zo kun je schouder aan schouder staan als het moeilijk wordt.”

Wat heb je op dagelijks niveau direct veranderd?
“Helderheid creëren, focus op details en daar zelf het goede voorbeeld in geven. Ik ben meewerkend voorvrouw, doe nog veel zelf en neem geen genoegen met minder dan 110 procent als het erom spant. Ik ben ervan overtuigd dat je pas succes krijgt als je ook het ultieme geeft, passie hebt voor het bedrijf en voor de mensen. Dat betekent: je werk tot in de details met volledige aandacht en focus doen en zorgen dat het de finish haalt. Verantwoordelijkheid nemen, geen excuses verzinnen en stappen vooruit zetten. Ik gebruik wel eens een metafoor. Om de pareltjes op de zeebodem te vinden, moet je diepzeeduiken. Snorkelen is daarvoor niet genoeg. Het kost moeite en inspanning, maar uiteindelijk is het resultaat prachtig.”

Hoe heb je die mindset overgebracht op anderen?
“Door veel te luisteren en te praten. Door veel te vragen en te geven. En dat doe ik nog steeds. Ik blijf dicht bij mezelf. Ik luister naar mijn eigen sensoren en gevoel, durf te vertrouwen op mijn eigen intuïtie en waarneming. Ik geef vaak aan wat ik wil en waarin stappen moeten worden gezet. Samen energie creëren en werken vanuit passie, dat vind ik het mooiste. Dan gaat het vanzelf. Beweging creëren.

Veranderingen zijn taai, ook voor degene die de verandering wenst. Soms moet je zeggen: ‘Nu gaat het echt gebeuren en we doen het niet meer op de manier die gebruikelijk is binnen dit bedrijf en misschien in deze branche. We gaan uit dat karrenspoor’. Ik wil graag dat dingen lukken, mensen elkaar zien en aanhaken. De realiteit is weerbarstiger, dat weet ik, maar ik vind dat ik daarin telkens moet volharden en doorzetten, omdat ik nu eenmaal geloof dat dat het beste is voor het bedrijf en de mensen.

Ook heb ik uiteraard respect voor het verleden. Ik heb niet voor niets allemaal foto’s uit het verleden opgehangen op de vijfde verdieping van ons gebouw. Het is een bedrijf van 100 jaar oud. Het goede moet behouden blijven. De ziel. Het is aan mij om een balans te vinden tussen oud en nieuw. Dat vraagt om doorzettingsvermogen en geduld. En heel soms moet je ook afscheid nemen van mensen. Dat is pijnlijk en doet veel, ook met mij. Maar als je de koers verandert, moeten de competenties soms ook veranderen.”

Je klinkt veeleisend. Kun je van je werknemers hetzelfde verwachten als van jezelf?
“Mijn lat hoeft niet de lat voor iedereen te zijn. Dat geldt alleen wel voor de mensen direct om mij heen. Wij zijn eindverantwoordelijk voor dit mooie bedrijf. Dan moet je iets op tafel leggen en verantwoordelijkheid nemen. Anders wordt het heel moeilijk. De kernwaarden moeten homogeen worden (uit)gedragen, zonder allemaal hetzelfde van karakter te zijn. Er mag en moet soms wrijving en discussie zijn, dan bereik je het beste resultaat. Ik houd van competentie, voortgang, integriteit, hard werken, teamgeest, succes en lol. De toon zetten. En daarbij hebben we iedereen nodig, alle maten en gewichten, alle culturen, iedereen met zijn eigen rol en verantwoordelijkheid.

Ik geloof in het samen doen en dat iedereen er mag zijn. Mensen hebben mijn grootste interesse. Ik hoop dat mensen dat ook voelen. Als ik ergens ben, ben ik er met mijn volledige aandacht. Ik ben niet de manager die bij binnenkomst al bezig is met weggaan. Overal waar ik kom, blijf ik te lang, omdat ik geïnteresseerd ben in de situatie, hoe ermee wordt omgegaan en hoe het gaat met iemand. Ik kan daardoor bijna geen afspraak afronden in een uurtje.”

Moet je uiteindelijk niet ook vooral resultaten laten zien om mensen mee te krijgen in je verhaal? 
“Als je niks presteert, denken mensen: ‘Wat moeten we ermee?’ Natuurlijk moet je iets laten zien, dat geldt voor iedereen. Ik geloof dat competentie, volharding en verbinding leidt tot resultaat. Als je met elkaar verbonden bent, allemaal de ogen op dezelfde bal, wordt het merendeel van de problemen opgelost en behoed je elkaar voor fouten. Het heeft te maken met discussie en openheid. Alles benoemen, verbeterpunten eerlijk op tafel leggen en gezamenlijk een oplossing bedenken. Als een dossier van iemands bureau valt, dan stap je er niet overheen, maar pak je hem op en vraag je of je kunt helpen.”

Die aandacht voor de mens. Verbinden. Hoe wordt daarop gereageerd in de Rotterdamse haven, toch meer een omgeving van ‘niet lullen maar poetsen’?
“Het één sluit het ander niet uit. Sterker nog, het hoort bij elkaar. De industrie is soms robuust. Er wordt niet altijd even handig en genuanceerd gereageerd, dat is de cultuur en dat mag er ergens ook wel inblijven. Alleen moet daar iets aan worden toegevoegd en dat is benoemen en oog hebben voor de ander, de mens. Ik vind dat een manager of leidinggevende gewoon moet weten wat er speelt bij zijn mensen. Hij moet weten als er iets bij iemand thuis aan de hand is. Dat is niet iets onmogelijks. Ik vraag echt niet aan een vis om te vliegen.”

Hoe zorg je ervoor dat de visie, normen en waarden waar jij voor staat doordruppelen in het hele bedrijf?
“Je moet niet de verwachting hebben dat zulke dingen snel veranderen, maar dat zou ik natuurlijk wel graag willen. Ik moet daarin zelf het goede voorbeeld geven. Je moet je bedrijf en mensen goed kennen. Ik observeer en denk veel. Wie maakt vooruitgang? Wie durft van spoor te veranderen? Wie kan samen en in een team iets van A naar Z brengen? Hoe reageren mensen als er problemen zijn? Wie komt naar voren? Wie leert van de lessen? Daar herken je de informele leiders aan en via hen kun je bijvoorbeeld waarden verder brengen. Maar ik observeer ook of managers of leidinggevenden bij de vrijdagmiddagdrink zijn of andere informele bijeenkomsten. Of ze in staat zijn om lekker informeel te kletsen en lol te hebben met hun mensen. Ik acht het essentieel om oog te hebben voor het cement in de organisatie. Als leidinggevende moet je geïnteresseerd zijn in je mensen, verbinding maken, de richting aangeven en bewaken dat zaken ook daadwerkelijk worden afgerond.”

Lukt het tot nu toe om de cultuur te veranderen?
“De ziel moet je niet veranderen, je moet toevoegen en nuanceren. Het jubileumfeest is daar een mooi voorbeeld van. De mannen wilden een topfeest met barbecues en veel vlees. Standaard en niets mis mee, maar ik heb nee gezegd. Het wordt glitter en glamour, de ‘roaring twenties’ en we gaan met een dresscode met z’n allen naar de SS Rotterdam. Aanvankelijk was er scepsis, want het zou niet bij ons passen, maar het was geweldig. Ik probeer mensen een ander perspectief te geven. Doe ergens echt moeite voor, doe iets anders, maar bewaar de ziel. En breng over wat je over wilt brengen en neem dat als doel. Ik wilde dat de mensen mijn waardering zouden voelen, dat kosten noch moeite waren gespaard na zo’n zwaar jaar en we samen feest gingen vieren tot diep in de nacht.”

En is het gelukt om het tij te keren en het bedrijf gezond te maken?
“We hebben met veel klanten gepraat en grote nieuwe opdrachten binnengehaald. Maand voor maand ging het beter in 2022, met als slot een resultaat dat ik in het begin van het jaar niet had durven dromen. De bakens staan goed, maar moeten we niet als vanzelfsprekend beschouwen. We moeten dat koesteren en er zuinig op zijn. We hebben het goed met zijn allen. Heel goed. Dat merkte ik ook op het jubileumfeest. Ik kon oprecht zeggen dat we een gezond bedrijf zijn. 2022 was een jaar vol complexe uitdagingen, maar heeft ons ook veel gebracht. Ik ben nog steeds dolverliefd op dit bedrijf en zeer gedreven om het verder aan te scherpen. We zijn er nog niet in alle opzichten, maar we komen er wel. Beloofd!”